Ameliyat, işinde Uzman bir doktorun tedavi veya teşhis gayesiyle hastanın vücudu üzerinde yaptığı yarma, kesme ve dikme işlemlerine denir. İlaçla ya da başka tedavi yöntemleriyle iyileştirilemeyen hastalıkların, yaralanmaların, vücuttaki yapı bozukluklarının ameliyatla düzeltilmesine ya da hastalıklı organı kesip çıkararak iyileştirilmesine dayanır. Tıbbın en eski dallarından biridir. Cerrahi alanda bilgi ve becerinin bir arada bulunmasından dolayı hem bilim hem sanat olarak kabul edilir. Genellikle lokal anestezi ya da genel anestezi olarak uygulanmaktadır.

Ameliyatı yapan doktora genel olarak cerrah veya operatör denir. Ameliyat yapmak uzmanlık gerektiren bir iştir ve aynı zamanda büyük tecrübe ve görgü gerektirir. Defalarca ameliyatlarda bulunmak bir hekim için çok önemlidir ve o işte uzmanlık kazanabilmesi için girdiği ameliyatların sayısı ayrıca da ameliyatlardaki başarısının derecesi onun ne kadar işinde Uzman olduğunu gösterir. Ameliyat konusunda uzmanlık kazanmayan bir hekim basit müdahaleler dışında yalnız başına ameliyat yapamaz.

Ameliyatlar yapıldığı organlara göre önem ve hayati tehlike arz ederler; yani bir mide ameliyatında ölüm oranı yüzde beş ise beyin ameliyatlarında bu oran yüzde 50 olabilmektedir. Tıbbın bütün çabaları ve ilerlemiş teknolojisine rağmen ameliyatta ölüm tehlikesi (Mortalite) her zaman için mevcuttur. Ameliyatlarda genel prensip mümkün olduğu kadar asıl organa ve dokulara zarar verilmeden ayrıca da kullanılabilecek en az miktarda sun'i malzeme kullanarak yapılmasıdır.

Ameliyat yapılacak organın durumu; ameliyatın yapılma şeklinde ve ameliyat bitimi sonrasında kötü sonuçların ortaya çıkmasında çok büyük önem taşır. Bu sebeplerden dolayı ameliyat yapılmadan önce, bir değil birkaç doktorun ortak fikirde olması gerekir. Her ameliyatı mümkün olduğu kadar o konuda ihtisas yapmış merkezlerde yaptırılmalıdır. Her cerrah belli bir daldaki ameliyatları defalarca yapmak suretiyle bu sahada uzmanlaşmakta ve bu uzmanlaşmışlık neticesinde ameliyatlardaki ölüm oranı giderek düşmektedir.

Cerrahlar için basit ameliyatların başında safra kesesi ameliyatları, mide ameliyatları, apandis ameliyatları gelir. Önemli ameliyatlar içerisinde ise Kemik ameliyatları, beyin, kalp ve akciğer ameliyatları büyük güçlük arz ederler. Son zamanlarda kadar genel cerrahi alanı içinde sayılan birçok cerrahi müdahale gerektiren dallar ayrı birer mütehassıslık haline gelmiştir. Bunlar arasında ortopedi, estetik cerrahi, kalp - damar cerrahisi, çocuk cerrahisi, beyin cerrahisi vb. Sayılabilir.